Қазіргі заманда қоғамның барлық саласына ақпараттық технологиялар еніп, өмір сүру қарқынын жеделдетіп отыр. Әсіресе, сот жүйесінде цифрландыру мен жаңа технологияларды енгізу – әділдікке қолжетімділікті арттырудың, ашықтық пен сенімділікті нығайтудың басты құралына айналды.
Цифрлық сот төрелігінің маңызы
Сот жүйесінің басты мақсаты – азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау. Бұл мақсатқа жету үшін сот төрелігінің жеделдігі, әділдігі және ашықтығы қамтамасыз етілуі қажет. Қағазбастылықты азайтып, электронды форматқа көшу – уақытты үнемдеумен қатар, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетеді.
Жаңа технологиялардың енгізілу бағыттары
Электронды сот істері – барлық құжаттарды онлайн қабылдап, іс жүргізуді цифрлық форматта жүргізу.
Бейнебайланыс арқылы сот процесі – қашықтан қатысу мүмкіндігі, әсіресе шалғай аймақтардағы азаматтарға тиімді.
Жасанды интеллект жүйелері – сот тәжірибесін талдап, ұқсас істер бойынша шешім қабылдауда судьяларға көмекші құрал ретінде қолдану.
Автоматтандырылған жүйелер – сот істерін тіркеу, бөлу және орындау барысын бақылау.
Ашық деректер мен онлайн порталдар – сот шешімдері мен процестердің қоғамға қолжетімді болуын қамтамасыз ету.
Болашақтағы даму перспективалары
Жақын болашақта сот жүйесінде толықтай «электронды сот» қалыптасуы ықтимал.
Бұл:
— азаматтарға сотқа бармай-ақ онлайн шағым беру мүмкіндігін,
— уақытты және қаржыны үнемдеуді,
— халықаралық стандарттарға сай әділ сот төрелігін қамтамасыз етуді көздейді.
Сонымен қатар, жасанды интеллект пен үлкен деректерді (Big Data) талдау жүйелері сот шешімдерінің сапасын арттырып, адам қателігін азайтуға мүмкіндік береді.
Жаңа технологиялар сот жүйесін жаңғыртудың негізгі тетігі болып отыр. Олар әділдікке қолжетімділікті кеңейтіп қана қоймай, халықтың сот билігіне деген сенімін күшейтеді. Сондықтан «жаңа технологиялар – сот жүйесінің болашағы» деген тұжырым уақыт талабы әрі қоғам дамуының кепілі.
М.Адилхан, жетекші маман
