Әр адам шаңырақ көтерерде «Таңдаған жарыммен өмірімнің соңына дейін бірге болсам, тағдырдың жазған түрлі сынақтарында бір-бірімізге сүйеу болып, қуанышты сәттерді бірге көрсек» деп армандайды. Алайда, мұндай бақыт бәріне бірдей бұйыра бермейтіні өкінішті…
Құрбан-хан Абышев пен Күлнәр Айтқұлова – тағдырлас жандар. Құрбан-хан ата осыдан бірнеше жыл бұрын жарынан айырылып қалған-ды. Артында көздері жәутеңдеп екі қызы қалды. Сол күннен бастап қыздарына өзі бас-көз болып, аналарын жоқтатпауға тырысады. Күнделікті күйбең тірлікпен жылдар жылжып өте береді. Бір күні Бішкекке жұмыстарымен барған ол сол жерден Күлнәр Сәкенқызын кезіктіреді. Ол да жұбайы дүниеден өтіп, екі перзентін жалғыз өзі асырап келе жатқан жан. Тағдыр табыстырған екеудің әңгімесі жарасып, біраз уақыт өткен соң бір отбасы болайық, деген шешім қабылдайды. Үлкендердің бұл шешіміне екі жақтың ұл-қызының қарсылық білдірмегені ата-анасының көңіліне медет болды. Міне, биыл бір шаңырақ астында тату-тәтті тұрып жатқандарына 28 жыл. Айтпақшы, ең бастысын ұмытыппын-ау! Әлжан ана ауылында тұратын бұл әулет – интернационалды отбасы. Құрбан-хан Абышев – әзірбайжан ұлтының өкілі болса, жұбайы Күлнәр Айтқұлова – қазақтың қаракөзі. Бұл үйде екі ұлттың да салт-дәстүрін бірдей ұстанады. Отанасы әзірбайжан халқының мерекелері, салт-дәстүрі қазақ халқынікіне ұқсас екендігін айтады.
– «Долма», «Довга», «Шорпо» сынды әзірбайжан халқының ұлттық тағамдарын жиі әзірлеймін. Отағасы қазы-қартасы молынан салынған қазақтың етін де сүйіп жейді. Түрлі ұлттан болсақ та біздің отбасымызда ешқандай түсінісбеушілік болған емес. Дәстүрлерімізде ұқсастықтар көп. Бөліп-жармай барлығын да атап өтеміз. Ұлттың түрлі болуы татулыққа еш кедергі келтірмейді. Ең бастысы, бір-бірімізге деген сыйластық болса жеткілікті, — дейді Күлнәр Сәкенқызы.
– Наурыз мерекесі бізде отбасылық мейрам саналады. Бұл күні түрлі тәтті-дәмділер дайындаймыз, жұмыртқаларды бояймыз, туған-туыс, көрші-қолаң жиналады. Мереке күні кешке балалар үй аралап, бас киімдерін табалдырыққа қойып, өздері тығылып қалады. Үй иелері оларға арнап қонақасы дайындап, тақияларына кепкен өрік, боялған жұмыртқа, өзге де тәттілерді салып береді. Бұл салт-дәстүр «Шаршамбы байрам» деп аталады. Сонымен қатар наурыз мейрамында аулаға от жағылып, оның үстінен балалар секіреді. Мұның мәні жамандық атаулының бәрі өткен жылда қалсын дегенді білдіреді, — деп әзірбайжан ұлтының салт-дәстүрлерімен бөлісті отағасы.
Құрбан-хан Ажиевич қаймағы бұзылмаған қазақы ортада өскен соң қазақ тіліне судай. Көшедегі қара домалақтармен бірге ойнап, бірге оқып мемлекеттік тілде еркін сөйлейді. Қазақтың барлық жөн-жоралғыларын жатқа білетін ол «Менің сегіз өкіл балам бар», деп мақтанады.
Құрбан-хан атаның отбасы 1937 жылы Ираннан Қазақстанға жер аударылған. Кең пейілді халқымыздың дархан даласынан пана тапқан олар Қордайға тұрақтап, осында өсіп-өнген. Әкесі өмір бойы шаруашылықпен айналысқан адам. Қорада малы, даласында егіні жайқалған оған баласы жастайынан қолғабыс етіп келді. Әкесі дүниеден өткен соң өзі осы ата кәсіпті жалғастырыпты. Шаруаға епті азамат ауылдың қоғамдық өміріне де белсене араласып келеді. Бүгінде ол Қасық ауылдық округінің ардагерлер кеңесінің мүшесі. 75 жастағы қария жастармен өткен түрлі жиындарға қатысып, өзінің ақсақалдық сөзін айтып, жастарды жақсылыққа жұмылдыруға күш салып жүр.
– Баланың тәрбиесіне ең алдымен ата-анасы жауапты. Біреудің ала жібін аттама, қарт адамды көрсең құрмет көрсет, көмегіңді аяма деп дұрыс-бұрысын айтып отыру керек. Мен балаларымның достарына, айтатын әңгімелеріне көп көңіл бөлетінмін. Өйткені, баланың араласатын ортасы дұрыс болса, ол да түзу жолмен жүреді, — дейді өмірден түйгені көп ақсақал.
Құрбан-хан Абышев пен Күлнәр Айтқұлованың ұл-қыздары бүгінде ер жетіп, балалы-шағалы болып отыр. Әке мен ананың ұлағатын тыңдап өскен олар үшін отбасы құндылығы бірінші орында. Туған күн, мереке сайын қара шаңырақта бас қосу – өзгермес дәстүрлеріне айналған.
– Жолдасым екеуміз үйленгенде Назиля 8-сыныпта, Мина 7-сыныпта оқитын кіп-кішкентай қыздар еді. Қыздармен бірден тіл табысып кеттік, туған аналарының орнын баса алмасам да, қамқор болып, бар мейірімімді төгуге тырыстым. Біздің шаңырақта сыйластық пен бірлік бұлжымас қағида. Қазір қыздар тұрмыста болса да, үнемі хабарласып, үйге де келіп тұрады. Немерелеріміз «нәнә» деп (әзірбайжан тілінде, «әже» дегенді білдіреді) алдымнан жүгіріп шыққанда елжіреп кетемін, — дейді Күлнәр апа.
Біздің кейіпкерлер – бір-бірін мүлдем танымайтын жандардың өзі бірлігі жарасқан үлкен бір отбасы бола алатындығының, шаңырақ шаттығына қан, ұлт немесе тіл еш кедергі емес екендігінің айқын дәлелі. Ендеше, түсіністік пен сүйіспеншілік, сыйластық пен жарастық орнаған отбасының құт-берекесі ортаймасын деп тілейміз.
Сәуле Мұхадинқызы
