«Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының негізгі мақсаты – инфрақұрылымды дамыту, халықтың өмір сүру сапасын жақсарту, мемлекеттік қызмет көрсету жүйесін жетілдіру болғаны белгілі. Сондықтан қоғамды алға тартатын сандық өзгерісті халық та қуана қабылдады. Бүгінде қоғамымыз цифрлық жүйеге бет бұрған салалардың игілігін көріп келеді. Соның ішінде сот саласының цифрлы жүйеге дер кезінде бет бұруының артықшылығын пандемиялық кезеңде анық сезіндік.
Барлық салалар онлайн жүйеге ауысып, онлайн жүйеде жұмыс істеп, мүмкін болмағандар уақытша жұмысын тоқтатып жатқанда сот саласы бір сәт те болсын жұмысын тоқтатпады. Онсыз да судьялар жүктемесі көп кезеңде сот жұмысының тоқтамауы да аса маңызды болатын. Сондықтан карантиндік жағдайда абдырап қалмастан ақпараттық технологиялардың көмегіне сүйеніп, цифрлы жүйенің артықшылығын сот саласының дер кезінде жүзеге асыруының арқасында сала дамудың жаңа бір кезеңіне өткендей болды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бастап, еліміз құқықтық жүйені әлемнің озық стандарттарына сай ету мақсатында –көптеген реформалар қабылдап, өркениетті елдер тәжірибесін тыңғылықты зерделей отырып, сот жүйесіне енгізіп, ашық әрі халық сеніміне лайық сот жүйесін қалыптастыруға тырысуда.
Цифрлы жүйе осы мақсаттарды әлдеқайда жақындатты. Сала қағазбастылықтан арылып, халық уақытын үнемдеп, сот жүктемесінің азаюына ықпал етіп, сотқа жүгінуші тараптардың да орынсыз сабылып, бір қаладан екінші қалаға сот ісі үшін арнайылап жүруінің алдын алды. Есесіне сот жүйесінде электронды технологияға негізделген, заман талабына сай, оңтайлы, қолжетімді, ашық сот процестері базасы жасалып, халықтың сотқа деген сенімінің артуына әсер етті. Бүгінде сала мамандары да озық сот тәжірибесін қалыптастырып, сот өндірісін жетілдірудің негізгі көзі инновациялық технологияны кеңінен пайдалану екенін мойындауда.
Сондықтан Жоғарғы Сот төрағасы тапсырмасымен еліміздің барлық соттары әлеуметтік желілерге тіркеліп, саладағы өзгерістер туралы, әрбір өткен сот отырысы мен кейбір елді елең еткізген сот істері туралы көпшіліктің назарында жазба жариялап, халықпен барынша ашық, жариялы қарым қатынас орнатуға тырысуда. Өз кезегінде сот ісіне наразы болған кейбір тараптардың әлеуметтік желі арқылы Жоғарғы соттың парақшаларында өз пікірін қалдыруға, тіпті соттың назарын аудару үшін кейбір істерді ашық әлеуметтік желіде талқылау үшін «Жоғарғы сот: Қоғамдық пікір» секілді желіден арнайы парақшалар да ашылған. Мұның барлығы халық пен соттың арасын жақындату, сотқа сенім қалыптастыру мақсатында қолға алынып отырған шаралар деуге болады. Халық сенімін қалыптастыру мақсатында заманауи ақпараттық технологияларды пайдалануда да айтарлықтай өзгерістер орын алуда. Мәселен, 2014 жылы «Сот кабинеті» сервисі іске қосылып, электронды цифрлы қолтаңбаға ие азаматтар сотқа талап арыз-шағым, өтініш, пікір немесе қарсы талап арызды үйден шықпай-ақ электронды түрде беріп, тіпті мемлекеттік баж салығын онлайн режимде төлеу мүмкіндігін де пайдалана бастады. Электронды ақпараттық технологияның арқасында халық үйінде отырып, сот құжаттарымен танысып, сот отырысына да қатыса алатын болды. Ал 2017 жылдан бастап сот процестерін бақылайтын ахуалдық орталық іске қосылып, еліміздің барлық өңіріндегі сот залдары аудио-бейнетіркеу жүйесімен жабдықталды. Халықтың уақыты мен қаржысын үнемдеуге қоса, соттардың пошталық шығынға жұмсалатын бюджет қаражатын да үнемдеу мүмкіндігі туды. Сот отырысы туралы хабарламаны сотқа қатысушылардың ұялы телефонына жолдау, сот отырысына келместен жүрген жерінде қатыса беру мүмкіндігі сот жүйесіне де, халыққа да ыңғайлы болуда. «Ел даусыз болмас» дегендей, сотта жүктеме үнемі көп. Сондықтан сот жұмысының бұлайша жеңілдеуі бүгінгі күні сот ісін жүргізуде халыққа өте қолайлы болып отырғанын сезінеміз. Қазір жалпы қоғам сандық әлемнен ұтары мол екенін мойындай түсті.
