Бала күлкісі естілетін үй – бақытты, бата айтылған үй – берекелі. Қордай ауданы, Отар ауылындағы осындай үйлердің біріне бардық. Шаңырақта ерекше жайлы атмосферасы орнаған. Ал бұл атмосфераны, біз түсінгендей, отбасының басты байлығы Әндеш апа жасап отыр.
Жүзі жылы кейуана қонақтарға бір отбасындай сыпайы көзқараспен қарап, үйге шақырып, дастархан басына отырғызды. Әндеш Көмекова тек осы үйдің ғана байлығы емес, ол баршаға жететін даналық пен жомарттық қоймасы іспетті. Ғасыр құрдасы, мейірбан жүрек, биязы мінез иесі. Тағдыр әжені бір емес, бірнеше рет сынаса да, одан ең маңызды иманы мен мейірімін тартып ала алмады.
Әндеш апа жақында 100 жылдық мерейтойын атап өтті. Көктөбе ауылында дүниеге келген. Ол өзінің балалық шағын жиі есіне алмайды, бірақ жүрегінің түбінде өзі үшін ең мейірімді адам – әкесінің бейнесін сақтап келеді. Оны майданға шығарып салғаны, оған сүйіспеншілікпен қарағаны және қиыншылықтың алдын ала сезілгені есінде. Көп ұзамай «қара қағаз» алды, ал 1945 жылы ұзақ аурудан кейін анасы қайтыс болады. Ол өмірінің бұл парағын еске түсіруді ұнатпайды. Қайғыға бой алдыруға құқы жоқ еді, еңбек ету керек, алдымен – бәрі жеңіс үшін, содан кейін жаңа өмірді құру үшін күш керек болды. Сонымен жылдар өтіп жатты…
Әндеш апаның отбасылық өмірі жарының сүйіспеншілігінен басталған, оны тіпті танымайтын. Жас жігіт әдет бойынша өзіне ұнаған аруды ақ боз атқа отырғызып, үйіне алып кетті. Соғыстан кейінгі көп балалы отбасын асырау оңай шаруа емес.
-Адам тағдырын таңдай алмайды, қызым. Әркім маңдайына жазылған өмірді сүреді. Менің өмірімде небір қиын жағдайлар болды, сондықтан тағдыр солай болды. Өмірдің өзі қиындықтардан тұрады, оларды жеңе отырып, біз күшейеміз. Ұзақ жылғы еңбектің арқасында балаларымызды өсірді. Еңбек адамы қашан да қадірлі, – дейді қарт әже.
Әндеш апа өте дарынды адам. Ол әдемі ән айтады, отбасы мен достары отбасылық мерекелерде оның экспромттық қойылымдарын тыңдағанды ұнатады. Біз үшін әже марқұм күйеуінің сүйікті шығармасын орындап берді.
Ол тігуді, тоқуды және тамақ пісіруді жақсы көретін — барлығы отбасы үшін. Құрақ көрпедегі әдемі өрнектер, тоқылған жылы шұлықтардағы тамаша таңдалған ілмектер — оның талантты туындыларының жартысы ғана.
– Әжеміз не істеу керектігін таңдаған жоқ, ол өмір бойы адал еңбек етті, әлі күнге дейін бос отырмайды. Үш жыл бұрын ол үй шаруасын өзі істеп, одан ләззат алатын. Енді, әрине, оған қозғалу қиындау, — дейді немересі Толқын.
Әжесін мерейтойымен құттықтауға бірінші болып Отар ауылдық округінің әкімі Дидар Есімов келді. Туыстары күннің қаһарманына ілтипат көрсету ең қымбат сыйлық екенін жасырмайды. Бұл отбасында тағы бір керемет адам бар. Сондай мейірімді де жанашыр Әндеш апаның келіні Жақсыгүл Әнуарбекқызы. Енді олар ене мен келіннен де артық. Бұл қарым-қатынас әлдеқайда тереңірек, Жақсыгүл апа осыдан 50 жыл бұрын осы отбасының үміті мен шырағы болып түсті. Айтпақшы, Әндеш апа жалғыз ұлына жарды өзі таңдапты.
Бүгінде Жақсыгүл Әнуарбекқызы өзі де ана, әже болғанымен, Әндеш анасына қамқорлық жасау ол үшін басқа істерден де маңыздырақ.
Еңбек адамы Әндеш Көмекованың өмірінен қызықты оқиғалар – кітап сюжеті емес – шындық. Бүгінде әже балаларының, немерелерінің, шөберелерінің, шөпшектерінің қамқорлығында. Немеренің айтуынша, әжейдің таңы дұғадан басталады, ол өзінің барлық ұрпағы үшін, халқы үшін дұға етіп отырады.
Оның әңгімелері сенімге, сүйіспеншілікке және жақсы энергияға толы. Ал қоштасарда Әндеш апа бізге баға жетпес сый – ақ батасын берді.
Шолпан САБАНОВА
