Су тасқыны — бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер
мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі нәтижесінде
жерді айтарлықтай су басу. Су тасқыны көпірлер, жолдар,
ғимараттар, құрылымдардың қирауына, елеулі материалдық
шығынға, ал судың көп жиналуы (4 м/с астам) және судың
үлкен биіктікке көтерілуі (2 м көп) адамдардың опат болуы
және мал шығынына әкеліп соғады. Қираудың негізгі себептері
ғимараттар мен құрылымдарға су массасының, жоғары
жылдамдықта жүзіп жүрген мұздардың, әртүрлі сынықтар мен
жүзіп жүрген заттардың, т.б гидравликалық соққысынан болуы мүмкін. Су тасқыны кенеттен пайда болып және бірнеше
сағаттан 2-3 аптаға дейін созылуы ықтимал.
СУ ТАСҚЫНЫНА ҚАЛАЙ
ДАЙЫНДАЛУ КЕРЕК?
Егер де Сіздің аумағыңыз су тасқынынан жиі зардап шексе,
су басу мүмкін жерлердің шекарасын, сондай-ақ тұрғылықты
жеріңізге жақын тұрған дөңестеу, сирек су басатын жерлерді,
оған баратын ең қысқа жолды зерделеп, еске сақтаңыз.
Отбасы мүшелерін ұйымдасқан және жекелей көшіру
кезінде әрекет ету, сонымен қатар кенеттен және буырқанып
кележатқан су тасқыны кезіндегі ережелерімен таныстырыңыз.
Қайықтар, салдарды және оларды жасау үшін құрылыс материалдарын сақтау орындарын еске сақтаңыз. Көшіру кезінде
алып шығатын құжаттар, мүлік және дәрі-дәрмектердің тізімін
алдын-ала жасап қойыңыз. Арнайы чемодан немесе рюкзакқа
құнды заттарды, қажетті жылы заттарды, азық-түлік қорын, су
және дәрі-дәрмекті салыңыз.
СУ ТАСҚЫНЫ КЕЗІНДЕ
ҚАЛАЙ ӘРЕКЕТ ЕТУ КЕРЕК?
Су тасқыны қаупі және көшіру туралы дабылды алғаннан
кейін күттірместен, белгіленген тәртіп бойынша өзімен бірге
қажетті заттар мен бұзылмайтын азық-түліктің екі күндік қорын
алып, апаттық су басуы ықтимал қауіпті аумақтан белгіленген
қауіпсіз аумаққа немесе дөңестеу жерлерге барыңыз
(шығыңыз). Көшіру пунктіне жеткеннен кейін тіркеліңіз.
Үйден кетер алдында электр қуаты мен газды сөндіріңіз,
отын жағу пештеріндегі отты өшіріңіз, ғимараттың сыртындағы
барлық қалқитын заттарды бекітіп қойыңыз немесе қосымша
жайларға орналастырыңыз. Егер де уақытыңыз болса
үйдегі құнды заттарды шатырға немесе жоғарғы қабаттарға
орналастырыңыз. Есіктер мен терезелерді жауып, қажет болса және уақыт жеткілікті болса бірінші қабаттың терезелері
мен есіктерін сыртынан тақтайлармен жабыңыз. Оған қоса,
үнемі апат туралы дабылды беріңіз: күндіз – жақсы көрінетін
шүберекті ағашқа байлап іліп немесе бұлғау, ал түнде
жарықтық дабылмен және дауыс беру қажет. Құтқарушылар
келген кезде дүрбелең тудырмай, сақтық шараларын сақтай
отырып, жүзу құралдарына көшіңіз. Құтқарушылардың талаптарын мүлтіксіз сақтап, жүзу құралдарының шамадан
тыс жүктелуіне жол бермеу керек. Су басқан ауданнан тек
қана зардап шеккендерге медициналық көмек қажет болған
жағдайда, су деңгейінің көтерілуінің жалғасуы, жоғарғы
қабаттарды (шатырларды) су басу қаупі болу сияқты себептер болған кезде ғана өздігінен кетуге кеңес береді. Бұл кезде
сенімді жүзу құралы болып және қозғалыс бағытын білу керек.
Өздігінен шығу кезінде апат дабылын беруді тоқтатпау керек.
Суда малтып жүрген және батып жатқан адамдарға көмек
көрсетіңіз.
ЕГЕР АДАМ СУҒА БАТСА НЕ
ІСТЕУ ҚАЖЕТ?
Батып жатқан адамға жүзетін зат лақтырып, оны сергітіңіз,
көмек шақырыңыз. Зардап шегушіге бару кезінде өзен ағысын
ескеріңіз. Егер батушы адам өзінің іс-әрекеттерін бақыламаса,
оның артынан жүзіп барып, шашынан ұстап алып, жағалауға
сүйреңіз.
СУ ТАСҚЫНЫНАН АСҚЫНЫНАН КЕЙІН
ҚАЛАЙ ӘРЕКЕТ ЕТКЕН ЖӨН
Ғимаратқа имаратқа кірер алдында алдында қандай да бір заттың құлау немесе қопарылу қопарылу қаупі бар-жоғын тексеріңіз тексеріңіз. Жайды желдетіңіз желдетіңіз
(жиналып қалған газдан тазарту үшін). Жайларды айларды толық
желдетпейінше елдетпейінше және газбен қамту жүйесінің үйесінің жарамдығын жарамдығын
тексермейінше ексермейінше электрді лектрді қоспаңыз оспаңыз, ашық отты пайдаланбаңыз пайдаланбаңыз
және сіріңкені іріңкені жақпаңыз жақпаңыз. Электр өткізгіштердің өткізгіштердің, газбен қамту,
су және канализация анализация құбырларының ұбырларының жұмысқа жарамдылығын арамдылығын
тексеріңіз ексеріңіз. Олардың мамандардың мамандардың көмегімен көмегімен тексеріп тексеріп
жарамдылығына арамдылығына көз жеткізгенбейінше жеткізгенбейінше қолданбаңыз қолданбаңыз. Жайларды кептіру үшін есіктер мен терезелерді ерезелерді ашыңыз, едендегі едендегі және
қабырғалардағы абырғалардағы кірді жуып, подвалдардағы подвалдардағы суды шығарыңыз шығарыңыз.
Сумен тікелей жанасқан анасқан тамақ өнімдерін німдерін пайдаланбаңыз айдаланбаңыз.
Құдықтарды ұдықтарды тазартуды тазартуды ұйымдастырып ұйымдастырып ондағы лас суды
шығарыңыз ығарыңыз.
М.ЖӘНЕЛІ, Қордай аудандық удандық Төтенше жағдайлар ағдайлар
бөлімінің өлімінің бас маманы, азаматтық заматтық қорғау капитаны апитаны
