Өрт шығуы факторларының бірі – шөп немесе сабан сақтаудың техникалық регламентінің бұзылуы. Егер процесс бұзылса және ылғалдылық нормадан жоғары болса, онда маятниктің немесе балшықтың ішіндегі температура біртіндеп жоғарылауы мүмкін, бұл нәтижесінде өздігінен жануға әкеледі. Сондықтан жемді сақтау кезінде температураны өлшеу күні, уақыты, орны және журналдағы мәліметтер көрсетілген кезде бақылау керек.
Егін жинау науқаны мен жем дайындау кезеңі қарсаңында ауыл шаруашылығы кәсіпорындары егін жинау техникасының дайындығына мониторинг жүргізіп, өрт қауіпсіздігі ережелерін қатаң сақтауы қажет.
Бұл ретте өртке қарсы режимді сақтауға ерекше назар аударылуы тиіс. Әдетте, бұл режимдік іс – шаралардың бұзылуы-қаржылық салымдарды қажет етпейтін, өрттер мен шығындарға әкелетін жағдайлар. Бұл темекі шегу, техникаға күнделікті қызмет көрсетудің, аумақтар мен агрегаттарды уақтылы тазалаудың, ақаулы мүкәммалды ауыстырудың, жемшөп пен егін сақтау орындарының жанында от жұмыстарын жүргізудің және т. б. сақталмауы. Шығындарды болдырмау үшін тек дайындық шараларын өткізу қажет. Өртке қарсы дайындыққа, оның ішінде жинау машиналары мен агрегаттарына, өртке қарсы режимді ұйымдастыруға жауапты адамдар тағайындалсын. Барлық қызметкерлер өртке қарсы нұсқаулықтан өтуі тиіс, ал жүргізушілер, комбайнерлер, тракторшылар және басқалары сияқты санаттар өрт-техникалық минимум бойынша дайындықтан өтуі тиіс. Көлік құралдарының жинау жұмыстарына, сондай-ақ астық қоймаларына өртке қарсы қатынаста дайындығын оларды тиеу алдында комиссия тексеруі тиіс. Астық жинау кезеңінде комбайндар далаға шығуға дайын болуы, оның ішінде өрт сөндіру құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс. Егін жинау, ірі жем дайындау кезінде қолданылатын өздігінен жүретін шассилер, шөп шапқыштар, тракторлар, автомобильдер мен комбайндар қозғалтқыштарының шығару құбырлары жарамды ұшқын сөндіргіштермен жабдықталуға тиіс. Жер жыртумен айналысатын тракторлар үшін де Ұшқын сөндіргіштердің болуы міндетті, егер бұл жұмыстар жиналмаған нан немесе ірі жемшөптері бар учаскелердің жанында егін орумен бір мезгілде жүргізілсе. Беттері шаңнан, күйіктен, оралған сабаннан тазартылуы тиіс.
Ірі жемшөптерді жинау кезінде өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау қажет-жеке алаң бөлінуі тиіс. Жеке қатарлар, бастырмалар немесе кебендер арасында өртке қарсы бөліктер, сондай-ақ кебендер немесе қатарлар топтары арасында болуы тиіс, электр беру желісіне, ғимараттар мен құрылыстарға дейінгі қашықтықты сақтау қажет.
Астық сақтауға арналған үй-жайларда да өртке қарсы талаптарды сақтау қажет. Ашық алаңдарда жиналған ірі жемшөптерді келесідей орналастыру керек:
Шөп жинау орны топырақ бiлiгiмен және сым қоршаумен қоршалады. Таразы шөп жинау орнынан тыс орналастырылады.
Iрi жемшөптердiң кебендерi (маялары), бастырмалары мен қатарлары электр беру желiлерiне дейiн кемiнде 15 метр, жолдарға дейiн кемiнде 20 метр және ғимараттар мен құрылыстарға дейiн кемiнде 50 метр қашықтықта орналастырылады.
Бiр кебен (мая) орналасқан ауданның 150 шаршы метрден, ал престелген шөп (сабан) қатарының 500 шаршы метрден асуына жол берiлмейдi.
Жемшөп қоймаларында жұмыс iстейтiн тракторлар мен автомобильдер ұшқын сөндіргіштермен жабдықталады, ал автомобильдерде сөндiргiш бампердiң астынан алдына қарай шығып тұруы қажет. Ұшқын сөндіргіштермен жабдықталмаған тракторлар мен автомобильдер қоймаға жұмыс iстеуге жiберiлмейдi. Қоймаға кiрер алдында жүргiзушiлер ұшқын сөндіргіштiң жарамдылығын және нығыз бекiтiлуiн тексередi.
Iрi жемшөп қоймаларында өрт шыққан жағдайда кемiнде 50 текше метр су қоры болуы тиiс.
Сондықтан, құрметті шаруа қожалықтарының басшылары мен қала тұрғындары! Жем-шөпті сақтау үшін өрт қауіпсіздігінің қарапайым ережелерін сақтауыңызды сұраймыз.
Өрт болған жағдайда дереу 101 немесе 112 телефоны бойынша хабарлау және барлық қауіпсіздік шараларын сақтай отырып, қолда бар құралдармен отты сөндіруге кірісу қажет.
Қ.ДҮЙСЕН, Қордай ауданы ТЖБ аға инженері, азаматтық қорғау лейтенанты,
Б.НОҒАЙБАЕВ, Қордай ауылы №15 ӨСБ қарауыл бастығы, азаматтық қорғау майоры
