Өзінен бұрын өзгенің мұң-мұқтажына алаңдап, жанашырлық таныта білу – сурдоаудармашыларды басқалардан ерекшелеп тұратын басты қасиет. Жұмыс бабында мүмкіндігі шектеулі жандардың тілі мен құлағына айналатын бұл маман иелеріне деген сұраныс қашанда жоғары. Қордайлық Диана Кистанова аудандағы жалғыз сурдоаудармашы. Құлағының мүкісі бар адамдарды «сау әлеммен байланыстырушы көпір» болып жүрген жап-жас арумен сұхбаттасудың реті келіп, жұмысының қыр-сырын сұрап білдік.
Диана қазіргі таңда «Қанағат» ЖШС-де жұмыс істейді. Аталмыш серіктестік саңырау жандарға Диананың қызметін ұсынып отырады. Ал кейіпкеріміздің негізгі міндеті – оларға кез келген жерде, кез келген уақытта аударма жасап беру. Бүгінде оның қызметін тоғыз мүмкіндігі шектеулі азамат пайдаланады. Одан басқа заңды түрде тіркелмеген адамдар да қажет болған жағдайда Диананың көмегіне жүгінеді. Оның сурдоаудармашы мамандығына деген қызығушылығы бала кезден байқалған екен: «Жаздыгүні түрлі демалыс орындарына баратынмын. Барған жерлерімде құлағы естімейтін адамдарды және олардың жанында жүретін сурдоаудармашыларды жиі кездестіріп жүрдім. Кейін ауылда да сондай жандарды көп көретін болдым. Олардың өзара сөйлескендеріне қарап ишарат тілін үйреніп алуға деген ерекше қызығушылығым оянды. Бірақ болашақта осы салада жұмыс істеймін деген жоспар болған жоқ, тек саңырау адамдардың тілінде сөйлесіп, олардың жан дүниесін түсінгім келетін. Сондықтан қалай болса да ым-ишарат тілін еркін меңгеремін деп мақсат қойдым. Бұл шешімімді ата-анам да қолдады, сол үшін оларға алғысым шексіз»,-дейді аудармашы.
Диана бастапқыда ым тілін білетін өзге қыздардың көмегімен есту қабілеті бұзылған балалармен сөйлесіп, сурдоаудармашылыққа алғашқы қадамын басқанын айтады. «Менің ойымша, саңырау жандар өзгелердің олармен қарым-қатынас орнатқысы келетініне қуанады, сол арқылы өздерін қоғамның толыққанды мүшесі ретінде есептейді. Олармен сөйлескеннен ерекше әсер алып келіп, интернеттен ишарат тілін үйрететін бейнероликтерді көре бастадым. Бұл саланы тереңірек меңгеріп, кәсіби аудармашы болудың жолдарын қарастырдым. Бір күні «Бішкек қаласының саңыраулар қоғамы» ым-ишарат тілін үйретеді деген хабарландыруды көзім шалып қалып, сонда бардым».
Ол кезде Ырғайты ауылшаруашылық колледжінің бірінші курс студенті болған Диана бойындағы барлық қорқыныштарын жеңіп, ым тілін үйрететін арнайы оқу курсын тәмамдайды. Осылайша ол небәрі 16 жасында кәсіби сурдоаудармашы атанады. Одан кейін де оқуды тоқтатпай, Қазақстандағы түрлі курстарға жазылып, шеберлігін шыңдауды жалғастырған екен. Ол нағыз білікті маман болу үшін өмір бойы оқу қажет деп санайды. Ал сурдоаудармашы ретінде алғашқы жұмысын аудандық жұмыспен қамту орталығы арқылы тапқан. «Сол жерден мектеп әлеуметтанушысы Маржан Олпанқызын кезіктіріп, ол кісі мені маман ретінде алға сүйреп, жұмысқа орналасуыма сеп болды»,- дейді кейіпкеріміз. Өзінің негізгі мамандығы агроном болса да, ол бойынша ешқашан қызмет етіп көрмепті. Ал сурдоаудармашы болып жүргеніне тоғыз жылдың жүзі болған.
1995 жылға дейін сурдоаудармашыларды дактилолог деп атаған екен. Грек тілінен аударғанда «daktylos» саусақ, «logos» сөз деген мағынаны білдіреді. Кейіннен сурдоаудармашы атауы қолданыла бастады. Бір қарағанда қарапайым болып көрінгенмен бұл мамандықтың өз қиындығы бар. Құлағының мүкісі бар жандардың мұң-мұқтажын қоғамға жеткізіп және керісінше қоғамда болып жатқан оқиғаларды айна-қатесіз өз тілдерінде түсіндіру – үлкен жауапкершілік. «Кейде мәтінді сөзбе сөз емес, мағынасына қарай, қарапайым тілде жеткізу қажет болады. Бізге қателік жасауға болмайды. Өйткені қандай жағдай болмасын құлағының кемістігі бар жандар бізге сенім артады», — дейді маман.
Бұл салада жұмыс істейтін адамның жүрегі мейірімге толы, адамгершілігі мол, және адал болуы керек. Кейіпкерімізбен емен-жарқын әңгіме барысында оның бойынан осы қасиеттердің барлығы табылатынына көзім жетті. Ол көмегіне мұқтаж болған жанға барынша пайдалы болсам, барынша өмірін жеңілдетсем дейді.
